145
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Министерство образования и науки Республики Казахстан
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Западно-Казахстанский государственный университет им.М.Утемисова
Е.А. Ағелеуов және А.З. Петренконы
еске алуға арналған
«ИВАНОВ ОҚУЛАРЫ - 2016»
«Қазақстан экожүйесінің алуантүрлілігінің өзекті мәселелері»
атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференцияның ғылыми
мақалалар жинағы
28 қыркүйек 2016 ж.
Сборник научных статей
республиканской научно-практической конференции
«ИВАНОВСКИЕ ЧТЕНИЯ –
2016»
на тему:
«Актуальные проблемы биоразнообразия
экосистем Казахстана»,
посвященной памяти
Е.А.Агелеуова, А.З.Петренко
28 сентября 2016 г.
Орал-Уральск, 2016
146
ӘОЖ 372.858
БАҒАЛАУ – САБАҚ НӘТИЖЕСІНІҢ КӨЗІ
Бимагамбетова Г.А., Есенова К.Қ.
Орал қ.
Болашақ ұрпақты тәрбиелеу мен білім беруде сындарлы оқыту және бағалау маңызды
болып отыр.
Оқушы жетістігін нақты бағалау мәселесі ─ білім беру жүйесіндегі өзекті мәселелердің
бірі. Оқушыны бағалау─ ол білімнің нәтижесі болып есептеледі.
Оқушылардың сабаққа даярлығы мен қабілеті бағамен есептеледі. Дәстүрлі сабақтарда
оқушылар білімін тек мұғалім бағалайды. Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау модульмен
бағалаған кезде бағаны оқушылар өздері қояды және бағалау критерийілеріне қарап неліктен
осындай баға алғанын оқушы біліп отырады. Оқыту үшін бағалау – бұл білім алушылар
өздерінің оқудың қандай сатысында тұрғанын, қандай бағытта даму керек және қажетті
деңгейге қалай жету керек екендігін анықтау үшін оқушылар және олардың мұғалімдері
қолданатын мәліметтерді іздеу және түсіндіру үдерісі.
XXI ғасыр жалпы білім берудің сапасын арттыруды қамтамасыз ететін жаңа оқыту
технологияларын қарқынды іздестіру кезеңі болып табылады. Білім жүйесін тексерудің әр түрлі
жолдарын іздеу, сапаны нақты анықтау білімді тексерумен тығыз байланысты. Мемлекеттік
білім беру стандартының орындалуын қадағалау үшін оқушының білімін нақты жүйелеп
тексеру керек. Барлық бағалауға, тексеруге койылатын талаптарды орындау қажет [1].
Мұғалімдік іс-тәжірибемде көбінесе оқушыларды өзін-өзі, өзара, топтық өзара бағалау
әдістерін жүйелі қолдануды мақсат етіп алынады. Өйткені оқушы өзін-өзі реттей отырып, өз
білім деңгейін анықтайды, өз білімін басқалармен салыстыруды үйренеді. Қате кеткен жерлерін
түсініп, әділ бағалауды үйренеді, дағдыланады.
Балаларға әртүрлі бағалау әдістерін қолдануға болады (Сурет 1).
Сурет 1-Бағалау түрлері
Бағалау формативтік (қалыптастырушы) және жиынтық болып екіге бөлінеді. Бағалау –
одан арғы білім туралы шешімді қабылдау мақсатымен оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде
жиынтықтауға бағытталған қызметті белгілеу үшін қолданылатын термин. Осыған байланысты
бағдарлама критерийлі бағалау тәсілдерін қарастырады.
Сабақ барысында өз жұмысының нәтижесін көргенен кейін, баланың танымдық
белсенділігі артып, өз бетінше білім алуға, шығармашылықпен жұмыстануға бағыт алады.
Бағалауда тек білімді ғана емес, адамға жақсы тілек айтуға, өзара тілектестік қарым-
қатынас орнатуға үйренеді.
147
Бағалау арқылы оқытуды жақсарту бір қарағанда қарапайым болып көрінетін бес басты
фактордан тұратындығын көрсетті:
1. Оқушылармен тиімді кері байланысты қамтамасыз ету.
2. Оқушылардың өзіндік оқуға белсенді қатысуы.
3. Бағалау нәтижелерін ескере отырып, оқытуды өзгерту.
4. Бағалаудың оқушылардың өзін-өзі бағалауы мен қызығушылығына едәуір ықпал
ететіндігін мойындау, бұл өз кезегінде білім алуға түбегейлі түрде ықпал етеді.
5.Оқушылардың өздерін-өздері бағалай алуы және өздерінің оқуын қалай жақсартуға
болатындығын түсіну қажеттілігі.
Баланың мүмкіндігі мен жетістіктерін сенімді, әділ бағалау үшін, бағалау процесі терең
зейінмен, сыныпта жасалған жаттығуларда үздіксіз жүргізілуі тиіс. Формативті бағалау
оқушының нақты білімін көрсете алмайды деген пікірді жақтаушыларға айтарымыз: оқушыға
сенім білдіріп, олардың пікірімен санасқан кезде өз біліміне сенімді, мақсаты айқын, өзінің
жетістігі мен кемшілігінің ара жігін ажырата алатын жеке тұлғаны қалыптастыруға ықпал етеді.
Баға — оқыту үдерісіндегі қозғаушы күш. Сыни тұрғыдан алып қарасақ, оқушылар
өздерінің білімінің толығуына көмектеседі, бұл кәсіби өсуімізге әсер етеді. Осыдан біз білім
берудегі басты қозғаушы күш екенімізді естен шығармауымыз керек. Оқушыларға және
олардың оқуына өзіміздің берген біліміміздің көрінісін көру үшін кәсіби өсуіміз туралы
ойлануымыз керек. «Тегінде, адам баласы адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген
қасиеттерінен озады» деген ұлы ақын Абай сөзі барлық уақытта өз мәнін жойған емес. Озық
ойлы, білімдар адамдар заманның, қоғамның дамуына, өзгеруіне өз үлесін қосады. Сондықтан
да мұғалім мен оқушының сапалық өсуі, үйлесімді бір мезгілде жүргенде ғана оқу-әдістемелік
деңгейінде сапалық өзгерістер болады.
Бүгінгі күні мұғалімнің тәжірибесіне оқушының білімін бағалауында «бағалау» деген
ұғымға байланысты әр қилы өзіндік жаналықтыр енгізілуде. Соның бірі –критериалды
бағалау. Критериалды бағалау жүйесі заман талабына сай бәсекеге қабілетті, білімді, іскер,
ойлау жүйесі дамыған, логикалық тұжырым жасауға бейім, еркін ойлай алатын жеке тұлғаны
қалыптастыру, білім сапасын арттыру, тұлғалық бағытын белсенді позициясына бағыттауға
мүмкіндік беретін бірден-бір бағалау жолы, тұлғаны өзіндік жауапкершілікке, тұғырлы
нәтижеге, бағытқа жеткізетін, шығармашыл бағалау жүйесі.
Критериалды бағалау – оқушының оқу нәтижелерін білім беру мақсаттары мен
мазмұнына сәйкес келетін, білім беру үдерісіне қатысушылардың (оқушы, мектеп әкімшілігі,
ата-аналар, заңды тұлғалар және т.б.) барлығына алдын ала таныс, ұжым талқысынан өткен,
нақты анықталған өлшемдер арқылы оқушының оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген
үдеріс [2].
Сыныптағы бағалау тек техникалық тәсіл емес. Мұғалімдер жазбаша немесе ауызша
түрде баға қою жолымен бағалайды. Олар қолданатын кез -келген нысанның артында
объективті немесе жеткілікті дәрежеде объективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес,
сондай ақ баланың дамуы, оқуы және ынтасы туралы түсінік, сонымен қатар өзі – өзі бағалау,
қабілеттік және күш – жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жатады.
«Бағалау» термині «жақын отыру» латын тіліндегі мағынада-бағалаудың негізгі сипаты
бір адам басқа адамның не айтып,не істегенін немесе өзін-өзі бақылау жағдайында өзінің
дербес ойлауын, түсінігін немесе тәртібін мұқият бақылауы.
Критериалды бағалау жүйесінде қолданылатын жалпы ұғымдар — қалыптастырушы
және жиынтық бағалау.
Қалыптастырушы бағалау – оқыту үшін бағалау, жиынтық бағалау – оқытуды бағалау
болып табылады. Қалыптастырушы бағалау – бұл білім алушылардың оқудың қандай
сатысында тұрғанын, қандай бағытта даму керек және қажетті деңгейге қалай жету керек
екендігін анықтау үшін оқушылар мен мұғалімдердің қолданатын мәліметтерді іздеу мен
түсіндіру үрдісі. Жалпы қалыптастырушы бағалау сабақ жүйесінде жеке қарастырылмайтын,
сабақпен қатар жүретін үрдіс.
Бағалаудың мәні – бақылау, алынған мәліметтердің интерпретациясы, бұдан арғы іс-
әрекеттерді анықтау үшін қолданылуы мүмкін шешімдерді қорытындылау. Ол оқушының жаңа
сабақты, тарауды қалай меңгеріп жатқандығын жүйелі түрде бақылап, қадағалап отыру.
Жиынтық бақылау жұмысына дейінгі оқушының білім деңгейін қалыптастыру, дамыту,
жетілдіру. Қалыптастырушы бағалау жұмысы сабақтың толық бөлігін қамтуы міндетті емес.
148
Ол сабақтың басында , сабақтың ортасында, сабақтың соңғы бөлігінде жүргізіледі. Уақыт
көлемі тапсырма деңгейіне сәйкес 5-10 минут болуы мүмкін.
Осы тұрғыда айтатын болсақ, қалыптастырушы бағалау оқушыларды оқытуда тұлғалық
бағдарлық оқыту тәсілінің негізгі бөлігі. Сондықтан мұғалімнің орны да өзгереді. Тұлғалық
бағдарлық технологиялар оқу үдерісін ұйымдастыруда оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-
қатынас негізінде іске асуына мүмкіндікашады.
Бағалау үздіксіз жүріп отырады да, сапалы нәтижеге жылжу үдерісі бағаланады.
Тұлғалық бағдарлық оқыту:оқушыларды оқыту мақсаттары мен бағалау критериялары туралы
ақпарат береді; критерияларға негізделген оқушылардың өзін-өзі бағалауы; оқушылардың әрі
қарай жасайтын қадамдары мен оның іске асыруын анықтайтын кері байланыс қамтамасыз
етеді. Бұл жерде бағалау үздіксіз жүріп жатады да, сапалы нәтижеге жететін процестің өзі
бағаланады. Оқушылар өздерінің кемшіліктерін өздері түсініп, анықтай алады да, мұғаліммен
бірге шешу жолдарын табады. Ең маңыздысы өз оқуын бақылауы мен бағалауы өзін-өзі
бағалау мен өзін-өзі бақылауына ауысады.
Өзін-өзі бағалауы.Қалыптастырушы бағалау оқушының өзін-өзі бағалауы мен
сыныптастарының бағалауын қолдануын қарастырады. Бұл тәсілдер қалыптастырушы
бағалаудың тиімділігін арттыруын қалыптастырады. Оқышалар өзін-өзі бағалау мен өзара
бағалау дағдыларын меңгеріп жатса, онда бағаның әділ қойылғанына күмін болмайды. Бірақ
баға сезім негізінде қойылмай, тек белгіленген критерийлер негізінде қойылуын оқушыларға
түсіндіргені дұрыс.Өзін-өзі бағалау мен өзара бағалаудың мәні — оқыту үдерісінде мақсат
қойылып, бағалау критерийлер түсінсікті болғанда ғана оқушылар өздерін бағалай алады.
Оқушылардың өзара бағалауы. Өзара бағалау барысында оқушы басқа оқушының
жұмысын тексереді. Оның жақсы немесе ұнамсыз жақтарын көріп, өзінің жұмысын да талдау
жүргізе алады. Бірақ мұғалім оқушыларға тексеретін оқушының өзін емес, оның жұмысын
тексеру керектігін еске түсіріп отыру тиіс.
Рубрика немесе рубрикаторлар (бағалау кезінде қолданатын нұсқаулықтар) бағалау
үдерісін анық, түсінікті және кез келген критериялар бойынша балдары не үшін қойылғанын
түсіндіреді. Осы рубрикаларда оқушыңын өзі емес, оның жүмысының сипаттамасы бағалануы
тиіс.
Критерий –оқушының әртүрлі қызметінің тізімі.
Дескрипторлар оқушының кез келген критерийлер бойынша ең жақсы нәтижеге
жеткізетін барлық қадамдарын ретімен көрсетеді және оларды белгілі балдар санымен
бағалайды.
Рубрикалар балалар не үшін оқитынын, критерийлер нені үйрену керектігін,
ал дескрипторлар оны қалай істеу керектігін көрсетеді.
Формативті бағалау әдістерінің басты ерекшелігі оқушылардың түсіну қабілетін
бағалауда, сондай-ақ оқушылардың аналитикалық құралдар мен мысалдарды қолдануында
танымдық прогресін анықтау. Мұндай бағалаудың қорытындыларын оқыту деңгейін жаксарту
барысында қолдануға болады.
Формативті бағалау әдістерін бірнеше шартты қатарлар мен түрге жіктеуге
болады(Сурет 2).
Әдістердің бір түрі мұғалімнің сабақ түсіндіру және жаттығулар орындау барысында
қолданылады.
1.«Қолмен белгі беру» әдісі. Оқытушы өзінің сабақ түсіндіріп жату процесін кез-келген
уақытта тоқтатып, оқушылардан айтылып жатқан тақырыпты түсінгенін немесе
түсінбегендерін сұрау. Бұл үшін ұстаз алдын-ала оқушыларға қолмен белгі көрсетулерді
үйретеді (Сурет 3).
Мен түсініп отырмын_____ және түсіндіре аламын. (қолдын бас бармағы жоғары
бағытталады)
Мен әлі түсінбей отырмын_____(қолдын бас бармағы жанына қарай жантаяды)
Мен түсінгеніме сенімді емеспін_____(қолды бұлғау) (Сурет 4).
149
Сурет 2.Формативті бағалау
Сурет 3. Қолмен белгі беру»
Сурет 4. Бас бармақ арқылы бағалау
Қазіргі таңда әлемдік бәсекеге қабілетті ел болып қалыптасу – заман талабы. Еліміздің
оқу орындарының міндеті - әлемдік стандарттар деңгейінде білім беру, бәсекеге қабілетті
жеке тұлғаны қалыптастыру [2,3].
Талпынғандар ғана білім ала алады. Білім алушылар өз білімін арттыру үшін бағалауды
үйренуі қажет, сондықтан оқушыларға өзінің оқуын жақсарту үшін кері байланыс арқылы
алынған ақпаратқа сәйкес жұмыс істеу қажет. Бұл олардан түсінушілікті, қызығушылықты
және ықыласпен әрекет етуді қажет етеді. Аталған тұжырым оқыту мен оқу тәжірибесі үшін өте
маңызды да, өзекті.
Әдебиеттер:
1.
Н.Торманов, Н.Т.Абылайханова «Биологияны оқытудың инновациялық әдістемелері»
«Қазақ университеті» Алматы 2013жыл.
2.
«Мұғалімге арналған нұсқаулық» 2012ж ІІІ басылым.
150
3.
Бұзаубақова К. Ж. Инновациялық педагогика негіздері. - Алматы, «Білім» 2009.
151
МАЗМҰНЫ/СОДЕРЖАНИЕ
ПЛЕНАРЛЫҚ МӘЖІЛІС/ПЛЕНАРНОЕ ЗАСЕДАНИЕ
РЕКТОРДЫҢ АЛҒЫ СӨЗІ/ПРИВЕТСТВЕННОЕ СЛОВО РЕКТОРА
3
РУСТЕНОВ А.Р.
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ГЕНЕТИЧЕСКОГО УЛУЧШЕНИЯ ПОТЕНЦИАЛА
ЖИВОТНЫХ
МЕТОДАМИ
КРИОКОНСЕРВАЦИИ
ГАМЕТ
ПУТЕМ
СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ТЕХНОЛОГИИ ХРАНЕНИЯ
5
КАЙСАГАЛИЕВА Г.С.
АГЕЛЕУОВ ЕСЕНБАЙ АГЕЛЕУОВИЧ - ӨМІРІ ЕҢБЕКПЕН ӨРІЛГЕН
12
ДАРБАЕВА Т.Е.
АНАТОЛИЮ ЗАХАРОВИЧУ ПЕТРЕНКО- ПАМЯТИ УЧИТЕЛЯ
13
СЕКЦИЯЛЫҚ МӘЖІЛІСТЕР/СЕКЦИОННЫЕ ЗАСЕДАНИЯ
СЕКЦИЯ 1
ӨСІМДІКТЕР ӘЛЕМІН ЖӘНЕ ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСІН ЗЕРТТЕУ, ҚОРҒАУ
ЖӘНЕ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ
ИЗУЧЕНИЕ, ОХРАНА И РАЦИОНАЛЬНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ
РАСТИТЕЛЬНОГО И ЖИВОТНОГО МИРА
Альжанова Б.С., Жаксылыкова Е.Б.
БҚО АЛЫП СОҚЫР ТЫШҚАННЫҢ (Spalax giganteus)ТАРАЛУЫ ЖӘНЕ
БИОЛОГИЯСЫ
20
Аманбаев К. С.
ДИНАМИКА ИЗМЕНЕНИЯ ПОЙМЕННОЙ РАСТИТЕЛЬНОСТИ РЕКИ ЧАГАН В
ПРЕДЕЛАХ ЗАПАДНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ
24
Дарбаева Т.Е.,Салимгереева А.Е.
ЖАЙЫҚ ӨЗЕНІ ОРТАҢҒЫ АҒЫСЫНЫҢ ЖАЙЫЛМА ОРМАНДАРЫНЫҢ
ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ
27
Дарбаева Т.Е.,Сарсенова А.Н.
В.В.ИВАНОВ ДЕРЕКТЕРІ БОЙЫНША СОЛТҮСТІК КАСПИЙ МАҢЫНЫҢ СУ
ӨСІМДІКТЕРІНІҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
31
Джангазиева Б.Ж., Дарбеккызы Д.
ҚЫРЫҚҚАБАТТЫҢ НЕГІЗГІ ЗИЯНКЕСТЕРІ
36
Джангазиева Б.Ж. Кожантаева Ш.
ШЕГІРТКЕ ЖӘНЕ ОНЫҢ БИОГЕОЦЕНОЗДАҒЫ ОРНЫ
39
Жароева А.Ғ., Мұстажапова Қ.А.
ДУАДАҚТАР ТҰҚЫМДАСЫНЫҢ
44
Жароева А.Г., Нурадилова Г.
ДЕМОДЕКОЗ ҚОЗДЫРҒЫШЫ – ДЕМОДЕКС КЕНЕСІНІҢ МОРФО-
БИОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ БИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
47
Зинуллин З.А., Махимова Ж.Н.
ARTEMIA
SALINA
ШАЯНШАЛАРЫНЫҢ
ТАБИҒИ
ЖАҒДАЙДА
ӨСУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖАҒДАЙДА ӨСІРУ
50
Кадисова Г.Н.
ИММУНОБИОЛОГИЧЕСКИЕ СВОЙСТВА КРОВИ ГЕРЕФОРДСКОГО
СКОТА ОПЫТНОЙ СТАНЦИИ
54
Кадисова Г.Н.
НАСЛЕДУЕМОСТЬ ЖИВОЙ МАССЫ
57
152
Койшекенова Ж.А.
КӨКӨНІС ДАҚЫЛДАРЫМЕН ДАЛА ТӘЖІРИБЕСІН ЖҮРГІЗУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
59
Мазяркина Т. Н.
ДЕТСКИЙ ЗООПАРК КАК СРЕДСТВО ОБУЧЕНИЯ
И ВОСПИТАНИЯ ШКОЛЬНИКОВ
63
Майданова М.Х., Садыков Р.С., Альжанова Б.С.
ЖАНАМА
АУЫЛЫ
МАҢЫНДАҒЫ
ОРМАН
ҚАУЫМДАСТЫҒЫНЫҢ
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ
68
Садыков Р.С.,Орынғалиева Н.С.
БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ, ТАСҚАЛА АУДАНЫНДА ӨСКЕН ҚАРА ЖӘНЕ
АЩЫ ЖУСАННЫҢ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТЕУ
71
Сахарнова З.Я.
БИОТОПИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА НАЗЕМНЫХ МОЛЛЮСКОВ ЛЕСНОГО
МАССИВА КАРА-АГАЧ
75
СЕКЦИЯ 2
ЭКОЖҮЙЕНІ САҚТАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
ПРОБЛЕМЫ СОХРАНЕНИЯ ЭКОСИСТЕМ
Абишева Ф.Н., Тауова Н.Р., Мустафина А.
ПРОБЛЕМЫ БИОРАЗНООБРАЗИЯ ВОДНОЙ АКВАТОРИИ КАСПИЙСКОГО
РЕГИОНА
78
Альжанова Б.С., Уразаева Л.М.
КҮҢГІРТ ҚАРА ҚОҢЫР ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫҒЫНА ДАЛА ӨРТТЕРІНІН ӘСЕРІ
80
Бисембаева Т.Ш.
УТВА ӨЗЕНІ ЖАҒАЛАУЫНЫҢ ФЛОРАСЫН ТАЛДАУ
84
Кайсагалиева Г.С., Габдулов Б.Г.
БУДАРИН МЕМЛЕКЕТТІК ЗООЛОГИЯЛЫҚ ҚОРЫҚШАСЫНА СИПАТТАМА
88
Кубашева А. С.
ТЕРЕКТІ АУДАНЫНДАҒЫ ДУБРАВА ҚОРЫҚШАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ЖАҒДАЙЫ
91
Мулдаханов Н.Р.
МОЛОЧНАЯ ПРОДУКТИВНОСТЬ КОБЫЛ В ЗАВИСИМОСТИ ОТ ТИПА ИХ
ТЕЛОСЛОЖЕНИЯ В ЭКОЛОГИЧЕСКИ ЧИСТЫХ УСЛОВИЯХ
97
Мустафина А.Ж.,Абишева Ф.Н., Тауова Н.Р.
ЖАЙЫҚ - КАСПИЙ СУ РЕСУРСТАРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ГИДРОЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ЖАҒДАЙЫ
99
Тауова Н. Р., Абишева Ф.Н., Мустафина А.Ж.
ЖШС «ҚҰЛСАРЫГАЗ» ӨНДІРІСТІК АЛАҢЫНАН АУАҒА ШЫҒАРЫЛАТЫН
ЗИЯНДЫ ЗАТТАРДЫҢ ШЕКТІ РАУАЛДЫ ШЫҒАРЫНДЫЛАРЫН АНЫҚТАУ
101
Тулегенова Д.К., ЕрмухановаН.М.
ТАБИҒАТТАҒЫ СУ РЕСУРСТАРЫН ҚОРҒАУ - ПАРЫЗ
103
Дарбаева Т.Е., Удреева К.С.
ЖАЙЫҚ
ӨЗЕНІНІҢ
ОРТАҢҒЫ
АҒЫСЫНДАҒЫ
ШЕГІРШІН
ҚАУЫМДАСТЫҒЫНЫҢ ӨСІМДІК ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ АНАЛИЗІ
106
Уалиахметова Ж.Н., Нарегеева Г.С.
ШАЛҚАР КӨЛІ АҢҒАРЫ ЭКОЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ
Утебалиева Б.Е., Имашев Э.Ж.
ОЦЕНКА
ЗАГРЯЗНЕНИЯ
АТМОСФЕРНОГО
ВОЗДУХА
И
ОХРАНЫ
ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ БАССЕЙНА РЕКИ ЧАГАН
110
113
Чекалин С.Г., Стороженко Н.А.
БИОИНДИКАЦИОННАЯ ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ВОЗДУШНОЙ СРЕДЫ С
ПОМОЩЬЮ ДРЕВЕСНЫХ РАСТЕНИЙ
118
153
Чекалин С.Г., Фартушина М.М., Толстова Ю.
ОСНОВНЫЕ ПУТИ ВОССТАНОВЛЕНИЯ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ ФУНКЦИЙ ПОЧВ
ТЕХНОГЕНННО НАРУШЕННЫХ ЗЕМЕЛЬ КНГКМ
120
Череватова Н.К., Мухаева С.В.
НЕКОТОРЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРИРОДНЫХ ПОДЗЕМНЫХ ВОД ЗАПАДНОГО
КАЗАХСТАНА
124
СЕКЦИЯ 3
ОҚЫТУДЫҢ ҚАЗІРГІ ӘДІСТЕМЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ
СОВРЕМЕННЫЕ МЕТОДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ПРЕПОДАВАНИЯ
Ануарбекова Л. Ғ.
НҰРЖАМАЛ ОРАЛБАЕВА ЖӘНЕ ТІЛ БІЛІМІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
127
Атаева Г.Н.
БИОЛОГИЯ САБАҒЫНДАҒЫ «ЖАНУАРЛАР» БӨЛІМІНДЕ ПРОБЛЕМАЛЫҚ
ТӘСІЛДЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП ОҚУШЫНЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ
129
Ашимова Р.С.
АҚЫН САТЫБАЛДЫ ДАУМОВ ПОЭЗИЯСЫНДАҒЫ ТУҒАН ЖЕР ТАҚЫРЫБЫ,
ӨСКЕН ӨЛКЕ ТАБИҒАТ
132
Бергалиева Г. К.
БИОЛОГИЯ САБАҒЫНДА СЫНИ ТҰРҒЫДАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН
ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
136
Бимагамбетова Г.А., Ахметова А.М., Даржигитова А.К.
КӨП ТІЛДІ БІЛІМ – КӨП МӘДЕНИЕТТІ ҰРПАҚ
139
Бимагамбетова Г.А., Базарбаева М., Адилгереева К.Д.
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯ ЗАМАН ТАЛАБЫ
143
Бимагамбетова Г.А., Бердіханова У.
БИОЛОГИЯ ПӘНІНЕН ОЛИМПИАДА ТАПСЫРМАЛАРЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
147
Бимагамбетова Г.А., Демекова Б.
КӘСІБИ ДЕҢГЕЙДЕГІ МҰҒАЛІМ – БИОЛОГИЯ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ
БАСТЫ ТАЛАБЫ
150
Бимагамбетова Г.А., . Есенова К.Қ.
БАҒАЛАУ – САБАҚ НӘТИЖЕСІНІҢ КӨЗІ
152
Бимагамбетова Г.А., Мукашева Г.А., Құрмекеш Ә.Д.
ТОПТЫҚ ЖҰМЫС- ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ КӨЗІ
156
Бимагамбетова Г.А.,Мурзашева М.Б., .Адилгереева К.Д
БИОЛОГИЯ САБАҚТАРЫНДАҒЫ КЕЙС ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ РӨЛІ
159
Бимагамбетова Г.А., Орынбасар С.М., Ережепова Т.А.
СЫНИ ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ МАҢЫЗЫ
162
Газизова Л.Н., Байдулова Л.А., Усиев Е.Т.
ВЕСО-РОСТОВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ УЧАЩИХСЯ Г.УРАЛЬСКА
166
Гайсина Г.А.
Ғ.МҮСІРЕПОВТІҢ «ҰЛПАН» РОМАНЫНДАҒЫ АЛҒЫС СӨЗДЕРДІҢ
ҚОЛДАНЫЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
168
Ергалиева Г.А. Байырбек С.
БАЛАЛАР ҮЙІНДЕГІ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮДЕРІСІНДЕ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚ
ПЕДАГОГИКАСЫ НЕГІЗІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЭСТЕТИКАЛЫҚ ТАЛҒАМЫН
ҚАЛЫПТАСТЫРУ
170
Ергалиева Г.А. Кайрлиева У.Б.
МЕКТЕП
ОҚУШЫЛАРЫН
РУХАНИ
АДАМГЕРШІЛІККЕ
ТӘРБИЕЛЕУ
ЖОЛДАРЫ
172
Ергалиева Г.А. Кунарова Б.Б.
ОТБАСЫНДА ТҰЛҒААРАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ
175
154
ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Ергалиева Г.А. Мамбеталиева А.З.
ҚАЗАҚСТАНДЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ТӘРБИЕЛЕУ ЖҮЙЕСІНІҢ РУХАНИ
ЖӘНЕ ЭТНОМӘДЕНИ АСПЕКТІЛЕРІ
178
Закиева Г. Ө.
СӘТТІ САБАҚТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ БАСПАЛДАҚТАРЫ
181
Ихласова Ж.М.
ОҚУ-ТӘРБИЕ ПРОЦЕССІНДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ
ҚАБІЛЕТІН ДАМЫТУ
184
Қыдыршаев А. С.,Қыдыршаев О. А.,Меңдіғалиева А. С.
ШЕШЕНДІК – КӨШБАСШЫЛЫҚ НЕГІЗІ
187
Ляпина Л.Б.
РАЗВИТИЕ
МУЗЫКАЛЬНЫХ
СПОСОБНОСТЕЙ
У
СТУДЕНТОВ
С
ОГРАНИЧЕННЫМИ
ВОЗМОЖНОСТЯМИ
НА
ПРЕДМЕТЕ
«КОНЦЕРТМЕЙСТЕРСКИЙ КЛАСС»
192
Серікұлы Н.
ТЕРМОДИНАМИКА САЛАСЫНДА ЕСЕПТЕР ШЫҒАРУ АРҚЫЛЫБІЛІМ
ҚАЛЫПТАСТЫРУ
194
Байдулова Л.А., Булатова К.Б. , Газизова Л.Н.
ОРНИТОФАУНА ПАРКА КУЛЬТУРЫ И ОТДЫХА Г.УРАЛЬСКА
198
Бисенгазиева А.С., Ізмағамбетова А.Б.
БҚО КЕЗДЕСЕТІН ANSERIFOMES ОТРЯДЫНЫҢ АЛУАНТҮРЛІЛІГІ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫҢ КӘСІПТІК МАҢЫЗЫ
201
Бисенгазиева А.С., Нұржанова Б.А., Нұралиева Ж.М.
ДАЛАЛЫҚ САРАМАН УАҚЫТЫНДА PASSERIFORMES ОТРЯДЫН
ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕМЕСІ
204
Болатова Қ.Б., Зағыпарова А., Идеятолла А.
СИНАНТРОПТЫ БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР – АДАМ ПАРАЗИТТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ
ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ МАҢЫЗЫ
207
Елеугалиева Н.Ж., Максутова А.
ФИЗИОЛОГО-БИОХИМИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ КРОВИ РЫБЫ
СИНЦА
(
BALLERUS BALLERUS)
РЕКИ УРАЛА
211
Рустенова Р.М.
БИОРИТМЫ И ФИЗИЧЕСКАЯ РАБОТОСПОСОБНОСТЬ УЧАЩИХСЯ
214
Сергазиев И.М., Хасангалиев Т.С.
СРЕДСТВА И МЕТОДЫ ЗАКАЛИВАНИЯ УЧАЩЕЙСЯ МОЛОДЕЖИ
220
Шайхиева М.А., Бохорова С.Н.
МАҢҒЫСТАУ КЛИМАТЫНА ТӘН ӨСІМДІКТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЕМДІК
ҚАСИЕТТЕРІ
224
Рустенов А.Р., Шайтімова А.Қ.
ЖЕМШӨПТІ СҮРЛЕМДЕУ КЕЗІНДЕ BACILLUS SUBTILIS БАКТЕРИЯ ТҮРІН
ҚОЛДАНУДЫҢ БОЛАШАҒЫ
227
Ахмеденов К.М.
РЕКРЕАЦИОННО-БАЛЬНЕОЛОГИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ
СОЛЯНОКУПОЛЬНЫХ ЛАНДШАФТОВ ЗАПАДНОГО КАЗАХСТАНА
229
Сарсенова Б.Б., Усенов Ж.Т., Шоныраев М.Ж., Сагадатова А.Ж.,
Ахбалина А.А.
ГЕОБОТАНИЧЕСКОЕ ОБСЛЕДОВАНИЕ ЗАПАДНОГО УЧАСТКА ОКОТА
САЙГАКОВ УРАЛЬСКОЙ ПОПУЛЯЦИИ ЗА 2015 ГОД
233
Сарсенова Б.Б., Усенов Ж.Т., Шоныраев М.Ж.
ИТОГИ СОЦИОЛОГИЧЕСКОГО ОПРОСА ПРОВЕДЕННОГО СРЕДИ МЕСТНОГО
НАСЕЛЕНИЯ НА ТЕРРИТОРИИ ОБИТАНИЯ САЙГАКОВ
УРАЛЬСКОЙ ПОПУЛЯЦИИ
236
Ергалиев А.С., Беккалиева Г.М.
БИОЛОГИЯ САБАҒЫН ОҚЫТУ БАРЫСЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫ ІЗДЕНІС
ӘРЕКЕТІНЕ ҮЙРЕТУ НЕГІЗДЕРІ
240
155
Жигербаева А.У.
СОДЕРЖАНИЕ НЕКОТОРЫХ МИКРОЭЛЕМЕНТОВ В КРОВИ РЫБ В
ВОДОЕМАХ ЗАПАДНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ
242
Муканова А.Д., Муканаева А.С
ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕ БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ОҚЫТУДЫҢ ЖӘНЕ
ТӘРБИЕЛЕУДІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ
246
Кажымуратова Ж.С , Естайқызы Б.
ЖАЙЫҚ ӨЗЕНІ ОРТАҢҒЫ АҒЫСЫ ЖАЙЫЛМА ОРМАНДАРЫНДАҒЫ ЕМДІК
ҚАСИЕТІ БАР ӨСІМДІКТЕРДІҢ БИОЛОГИЯСЫ
249
Мулдаханов Н.Р.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ КОБЫЛЬЕГО МОЛОКА ДЛЯ ДЕТСКОГО ПИТАНИЯ
254
Достарыңызбен бөлісу: |